Қазақстан Республикасында «Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы» Заңына сәйкес 2017 жылдың 2-ші жартыжылдығынан бастап әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына аударымдарды және жарналарды міндетті түрде төлеуге  негізделген  мемлекеттік міндетті медициналық сақтандыру жүйесі  енгізіледі.

Бұл жүйенің қағидаларының бірі халықтың денсаулығына мемлекеттің, жұмыс берушінің және азаматтардың ортақ жауапкершілігін қарастыру, яғни денсаулық үшін осылардың барлығымен төлем жасалатын болады.

Қорға аударымдарды төлеушілер болып мыналар табылады:

-  Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты жүргізетін мекеме, заңды тұлғалардың филиалдары, өкілдіктері арқылы жүзеге асыратын шетелдік заңды тұлғаларды қоса алғанда, белгіленген тәртіппен аударымдар мен жарналарды есептейтін (ұстап қалатын) және қорға аударатын жұмыс берушілер.

Ал Қорға жарна төлеушілер:

-  мемлекет, жұмыскерлер, дара кәсіпкерлер,  жеке нотариустар,  жеке сот орындаушылары, адвокаттар, кәсіби медиаторлар, азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша кіріс алатын жеке тұлғалар болып табылады.

Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын адамдар мен оралмандарды қоспағанда, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар жарналарды төлеушілер болып табылмайды.

Жұмыскерлердің жарналарын есептеуді (ұстап қалуды) және қорға аударуды жұмыс берушілер жұмыскерлердің кірістері есебінен жүзеге асырады.

Азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша кіріс алатын жеке тұлғалардың жарналарын есептеуді (ұстап қалуды) және қорға аударуды Қазақстан Республикасының салық заңнамасында айқындалған салық агенттері осындай жеке тұлғалардың кірістері есебінен жүзеге асырады.

Жақын арада медициналық сақтандыру нарығы бойынша  нақтыланған  жаңа ережелерді  заңдылық денгейде енгізу қарастырылуда.

Әңгіме «ҚР денсаулық сақтау мәселелері бойынша бірқатар заңнамалық актілерге өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заңының жобасы туралы болып отыр. Түзетулер 6 кодекс пен 16 заңды қамтитын болады, оның ішінде «Міндетті медициналық сақтандыру туралы» заң бар. Заң жобасын Мәжіліс пен Сенаттың қарауына ұсыну сәуір-мамыр айларына жоспарланған.

Жаңа ережелер нені қарастырады? «Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы»  Заңы медициналық сақтандыру жарналарын төлеу бөлігі бойынша күшіне еніп, осыдан  бастап  жұмыс берушілер және дара кәсіпкерлер аударымдарын төлеуін бастайды. 2018 жылдың 1 қаңтарынан бастап оларға мемлекет пен халықтың белсенді емес бөлігі, ал 2019 жылдың 1 қаңтарынан жұмысшылардың өздері қосылады. Сонымен қатар, қазіргі уақытта занның жобасында жарналардың төлеу ставкалары мөлшерін төмендету бойынша өзгерістер карастырылып отырғанын айта кету керек. Бұл дегеніміз, алдыңғы түзетулерді қарау кезіндегі бітімгершіліктін нәтижесі. Бизнес өкілдерінің, бұған дейін, жұмыс берушілерге салмақты ауырлатпау, экономика тұрақтанғанша күту туралы пікірлері ескеріліп, ставканы шағын мөлшерден бастап, кейіннен 2022 жылға дейін бірте бірте ұлғайтуға ұсыныс жасалды.  

Үстіміздегі жылдың 1 шілдесінен бастап дара кәсіпкерлер де жарна төлеуді бастайды. Жаңа жобада кәсіпкердің табысына қарамай, екі төменгі жалақы көлемінің 5 пайызына тең стандартты ставка белгіленген. 

2018 жылдың 1 қаңтарынан бастап мемлекет жеңілдіктер белгіленген 14 санат бойынша төлей бастайды: олардың қатарында балалар, зейнеткерлер, мүгедектер, жұмыс істемейтін жүкті әйелдер, 3 жасқа дейінгі баласы бар және 18 жасқа дейін мүгедек балаға күтім жасайтын әйелдер, жұмыс істеймейтін оралмандар, сотталғандар, жұмыссыздар, студенттер және үш ай көлемінде жұмыс іздеп жүрген университет түлектері бар. Бұл санатта елімізде 10 млн. адам бар. Ставкасы – еліміздегі 2016 жылғы орташа жалақы көлемінің 3,75 пайызы.

Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасының міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру мәселелері бойынша бірнеше заңнамалық актілерге өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 16.11.2015ж.  №406-V заңымен ҚР «Салық және басқа да міндетті төлемдер туралы» кодексіне бірқатар түзетулер қарастырылған.

Аталған түзетулерге сәйкес, Салық кодексінің 18 бабы 2) тармақшасы 2017 жылдың 1 шілдесінен бастап енгізіледі. Салық органдарының міндеттерінің бірі болып міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жарналары мен аударымдарының уақытылы және толықтай есептелуін, ұсталуын  және аударылуын қамтамасыз ету болып табылады. Тиісінше, өзгерістер салық органдарының міндеттері мен құқықтарына қатысты болды, яғни әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына жарналар мен аударымдардың уақытылы және толық түсуін әкімшілендіру тәртібі мен әдістері заңмен реттелген. 

Қармақшы ауданы бойынша
Мемлекеттік кірістер басқармасы.